Motivatieprofielen van Vlaamse leerlingen

Motivatie is een belangrijke factor in het onderpresteren van cognitief begaafde leerlingen. Op basis van een bevraging bij 403 Vlaamse begaafde leerlingen (top 10% qua cognitieve vaardigheden) doorheen de eerste twee jaar van het secundair onderwijs onderzochten we hoe leerlingen denken over hun schoolse competenties en over hun schoolwerk en hoe dergelijke overtuigingen onderpresteren in de hand werken.

Uit de bevraging kwamen drie leerlingprofielen naar voren. Naast een adaptief profiel (met leerlingen die gemiddeld goed presteerden) vonden we twee maladaptieve profielen waarbinnen de leerlingen een verhoogd risico op onderpresteren vertoonden. Het eerste maladaptieve profiel werd daarbij gekenmerkt door een traject van kwetsbare competentie-overtuigingen: het zelfbeeld van deze leerlingen werd sterk bepaald door hun schoolse prestaties, maar deze leerlingen worstelden met toenemende twijfels over hun competenties. Het tweede profiel werd gekenmerkt door een traject van lage waardering van schoolwerk: deze leerlingen ervoeren schoolse taken als saai of zinloos, waardoor ze er steeds minder in wensten te investeren. Beide maladaptieve trajecten leidden tegen het einde van het twee jaar secundair tot een verhoogd risico op onderpresteren.

Deze bevindingen, die grotendeels overeen kwamen met de voorspellingen uit het theoretische Pathways to Underachievement-model van Snyder & Linnenbrink-Garcia (2013), geven dus inzicht in de verschillende motivationele trajecten die bij begaafde leerlingen ten grondslag liggen aan onbetrokkenheid en onderpresteren en suggereren dat een verscheidenheid aan interventies nodig kan zijn om deze te voorkomen.

Meer weten? Download hier het volledige rapport.