In de media wordt hoogbegaafdheid wel eens op een stereotype, negatieve manier voorgesteld. Films zoals Good Will Hunting of A Beautiful Mind portretteren hoogbegaafden als personen die in de knoop liggen met zichzelf, niet in staat te functioneren in een wereld die hen niet begrijpt. Hoogbegaafdheid wordt dan ook wel eens in verband gebracht met emotionele moeilijkheden en onbevredigende sociale relaties. Maar klopt dit negatieve beeld van jongeren wel?

 
Met de TALENT-studie, een grootschalig onderzoek bij 3.400 jongeren, beschikken we nu voor het eerst over een representatief onderzoek naar de ontwikkeling van cognitief begaafde Vlaamse jongeren. In dit artikel gaan we na wat deze gegevens ons vertellen over de mate waarin deze begaafde jongeren probleemgedrag vertonen.

De eerste belangrijke vaststelling is dat begaafde jongeren, d.w.z. jongeren waarvan het gemeten IQ hoger is dan 120, niet meer probleemgedrag rapporteren dan normaal begaafde jongeren. Op maten voor externaliserend probleemgedrag (bv. agressie, ongehoorzaamheid) rapporteren begaafde jongeren zelfs minder probleemgedrag dan gemiddeld. Ook internaliserend probleemgedrag (bv. piekeren, angst) komt bij begaafde jongeren niet méér voor dan bij andere jongeren. Deze bevinding, die in lijn ligt met internationaal onderzoek (Francis et al, 2016), spreekt de veronderstelling dat begaafde jongeren meer gedrags- of emotionele problemen zouden ondervinden resoluut tegen.

De tweede belangrijke vaststelling is dat de subgroep van jongeren die ooit als hoogbegaafd werden gediagnosticeerd, wél meer probleemgedrag vertonen. Dit betekent dat de groep jongeren met een diagnose hoogbegaafdheid dus volstrekt niet representatief is voor de groep begaafde jongeren in het algemeen. Dit is belangrijk, omdat heel wat van de gangbare kennis over begaafde jongeren gebaseerd is op klinische ervaring van professionelen die met (gediagnosticeerde) jongeren werken. Uit de hier gerapporteerde gegevens moet echter worden besloten dat ervaring met deze jongeren niet kan worden veralgemeend tot kennis over hoogbegaafde jongeren in het algemeen. Enkel systematisch onderzoek, waarbij bij representatieve groepen jongeren de intelligentie wordt gemeten, kan deze kennis leveren.

Wil je meer lezen? Download dan hier het volledige artikel van Jeroen Lavrijsen en Karine Verschueren.