Het abonnement Surplus Signaal Digitaal (uitgeverij Onderwijsadvies) biedt de mogelijkheid om langs de digitale snelweg begaafde en intelligente leerlingen op te sporen en hun profiel nader in beeld te brengen met behulp van het surplus-model.

Het abonnement biedt daarnaast informatie over de begeleiding van deze leerlingen. De auteurs bevelen aan om met het aangaan van het abonnement, ook de uitgave ‘Dolfijn excellent, waar praktijk en theorie samengaan’ aan te schaffen.

Surplus-model

In het surplus-model worden er vier onderdelen bekeken bij het kind: enerzijds het Intellectueel vermogen (IV) en Creërend denkvermogen (CV) die samen de begaafdheidsfactoren vormen en anderzijds Motivatie/Werkhouding (MW) en Sociaal/Emotioneel (SE) die samen de persoonlijkheidsfactoren vormen. Deze vier kwadranten, gebaseerd op het triadisch model van Renzulli, vormen de buitenste schil. Daaronder zit een andere schil van Talentaccenten gebaseerd op de Meervoudige Intelligenties van Gardner. Helemaal binnenin vind je de schil die de schoolse prestaties nagaat op gebied van rekenen, taal, wereldoriëntatie en motoriek. Er wordt gewerkt met vragenlijsten voor leerkracht, ouders en kind en deze kunnen door de school digitaal verwerkt worden via een abonnement.

Surplus-ladder

De surplus-ladder staat voor de verschillende stappen in het signaleringsproces van de begaafde leerling. Er wordt gestart met een vage schets om geleidelijk aan meer details te verkrijgen van de leerling en zo een duidelijk beeld te verkrijgen van zijn kunnen en zijn: nl. screening (hier signalering genoemd, surplus-schets), verdere beeldvorming op school (hier diagnosticering genoemd, surplus-tekening) en diagnostisch onderzoek (hier professioneel onderzoek genoemd, surplus-foto). Het abonnement voorziet in het maken en beheren van de eerste twee stappen van de surplus-ladder. Wanneer een uitgebreide surplus-tekening en/of -foto gewenst is, wordt die opgesteld door een surplus-specialist, maar hier zijn bijkomende kosten aan verbonden.

Handelingsplan

In drie stappen worden praktische handvatten aangereikt om begaafde en intelligente kinderen te gaan begeleiden op school. De preventieve fase gaat voornamelijk om differentiatie, tijdens de pro-actieve fase worden specifieke handelingsplannen voor de begaafde leerling opgesteld en de curatieve fase vangt aan als er problemen optreden zoals schoolmoeheid, onderpresteren,... Er wordt gewerkt met begaafdheidsprofielen ingedeeld volgens harmonische (pro-actieve fase) en disharmonische (curatieve fase) leerlingen. Verder is er een indeling in deze profielen op basis van (hoog)begaafdheid, (hoog)intelligentie, problemen op gebied van motivatie en werkhouding, sociaal-emotioneel of beide samen.

Voordelen

• Het abonnement biedt heel veel theoretische en praktische informatie over begaafdheid en de begeleiding van begaafde leerlingen.
• Dit protocol kan interessant zijn voor scholen die werken met Talentagenda’s gebaseerd op de Meervoudige Intelligentietheorie van Gardner. Project TALENT is echter geen voorstander van het gebruik van deze theorie wegens wetenschappelijk te weinig onderbouwd.
• Er is een uitgebreid handelingsplan gebaseerd op de bevindingen van de signalering.

Nadelen

• Een jaarlijks abonnement (€157/jaar) is vereist en er zijn bijkomende kosten verbonden aan meer gedetailleerd onderzoek (€107/leerling uitgebreide surplus-tekening en offerte voor surplus-foto).
• In de handleiding wordt geen informatie gegeven over de psychometrische kwaliteiten van de signaleringsvragenlijst(en);

Surplus Signaal Digitaal: http://www.surplus-begaafden.nl/

Lees ook het algemeen artikel over signaleren en diagnostiek om meer achtergrond te verkrijgen over dit thema.